HPV aşısı, insan papilloma virüsünden kaynaklanan enfeksiyonları önlemek amacıyla geliştirilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve birçok sağlık kuruluşu, aşısının özellikle belirli yaş grupları ve risk grupları için önem taşıdığını vurgulamaktadır. Aşı, virüsün neden olduğu rahim ağzı kanseri başta olmak üzere genital siğiller ve diğer kanser türlerini önlemede etkili bir yöntem olarak kabul edilmektedir. "HPV aşısı kimlere yapılır, kimlere yapılmaz" sorusuna detaylı bir şekilde yanıt verebilmek için farklı yaş grupları, cinsiyetler ve risk faktörlerine göre değerlendirme yapmak gerekir.
HPV Aşısı Neden Yapılır?
HPV aşısı, insan papilloma virüsünün neden olduğu enfeksiyonları ve enfeksiyona bağlı oluşabilecek ciddi sağlık sorunlarını önlemek amacıyla uygulanır. Virüsün 100’den fazla çeşidi vardır ve bu çeşitlerin bazıları rahim ağzı kanseri, genital siğil, anal kanser gibi ciddi hastalıklara neden olabilir. Bu nedenle, özellikle genç yaşta HPV’ye karşı koruyucu önlem almak büyük önem taşır. Aşı, kişilerin virüse karşı bağışıklık kazanmasına yardımcı olur. Aşı özellikle gençler, yetişkinler ve risk grubundaki bireyler için önerilmektedir.
Kimler HPV Aşısı Yaptırmalı?
HPV aşısı, insan papilloma virüsüne karşı koruma sağlamak amacıyla yapılır ve rahim ağzı kanseri gibi ciddi sağlık sorunlarını önlemeye yardımcı olur. Aşı yaptırması önerilen gruplar şunlardır:
9-26 yaş aralığındaki gençler: En ideal koruma sağlamak için bu yaş grubundaki bireyler, özellikle 11-12 yaşlarında aşılanmalıdır.
Ergenlik dönemindeki gençler: Cinsel aktif olmadan önce bağışıklık kazanmaları için önerilmektedir.
26 yaş üstü bireyler: Bazı durumlarda 26 yaş üstü bireylerde de doktor önerisiyle yapılabilir, ancak bağışıklık tepkisi genç yaşlara göre daha düşük olabilir.
HPV Aşısı Kadınlara Neden Yapılır?
HPV aşısı özellikle kadınlar için hayati önem taşır. HPV’nin bazı türleri rahim ağzı kanseri riskini artırır ve kadınların büyük çoğunluğunun bu kanser türüne karşı bağışıklık kazanması gerekir. Kadınlar için önerilen yaş aralığı ise 9-26 yaş arasıdır. Ancak 26 yaşını geçmiş kadınlar da, özellikle risk grubundaysa, doktor önerisiyle aşısını yaptırabilir. Kadınlara yapılan aşı, rahim ağzı kanseri riskini %70-90 oranında azaltabilir.
Erkeklere HPV Aşısı Yapılır mı?
HPV aşısı erkeklere de yapılır. Başlangıçta yalnızca kadınlar için önerilen aşı, erkekler için de cinsel yolla bulaşan HPV enfeksiyonlarını ve bu enfeksiyonlara bağlı hastalıkları önlemede etkili olduğu için önerilmektedir. Erkeklere aşı yapılması, hem kendilerini hem de partnerlerini virüsden koruma açısından önemlidir. Ayrıca erkeklerde görülebilecek genital siğil, anal kanser gibi hastalıkların önlenmesi amacıyla da aşı önerilmektedir. Erkeklerin de 9-26 yaş arasında aşılanması en yüksek koruyucu etkiyi sağlar.
HPV Aşısı Kimlere Yapılmaz?
HPV aşısı, genellikle güvenli kabul edilse de bazı durumlarda uygulanmaması tavsiye edilir. Aşının kimlere yapılmaması gerektiği şu şekilde sıralanabilir:
Hamileler: Hamile kadınlara HPV aşısı yapılmaz. Hamilelik sürecinde aşının etkileri net olarak bilinmediği için, genellikle hamilelik sonrasında aşı yapılması önerilir.
Aşırı Alerjik Reaksiyon Geçirenler: Aşının içeriğinde bulunan maddelere karşı alerjik reaksiyon geçmişi olan kişilere aşı yapılmaz. Özellikle ilk doz sonrası ciddi alerjik reaksiyon gösteren kişiler, diğer dozları almamalıdır.
HPV Aşısının Yan Etkileri Kimlerde Görülür?
HPV aşısı sonrası yan etkiler genellikle hafiftir ve kısa süreli olur. Ancak bazı bireylerde, özellikle hassas bünyeye sahip olanlarda daha belirgin yan etkiler görülebilir. Yaygın yan etkiler arasında kol ağrısı, baş ağrısı, halsizlik, düşük dereceli ateş gibi belirtiler yer alır. Nadir durumlarda aşırı alerjik reaksiyon gelişebilir ve bu durumda tıbbi müdahale gerekebilir.
HPV Aşısı Hangi Durumlarda Yapılmalı?
HPV aşısı, enfeksiyonu önlemek amacıyla yapılmalıdır. HPV aşısı kimlere yapılır sorusuna yanıt olarak özellikle şu durumlarda aşı yapılması önerilir:
Genç Yaş Grubu: Cinsel aktif olmadan önce bağışıklık kazanmak, aşının en etkili koruma sağladığı durumlardan biridir.
Risk Altındaki Kişiler: Partner sayısı yüksek olan bireyler, cinsel sağlık açısından risk altında olabilir ve aşı yaptırmaları önerilir.
Bağışıklık Sistemi Zayıf Kişiler: Bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler, HPV enfeksiyonlarına daha açık hale gelirler. Bu nedenle doktor önerisiyle aşı yaptırmaları tavsiye edilir.
Sonuç olarak;
HPV aşısı, özellikle genç yaş grubu ve risk altında olan bireyler için etkili bir koruma sağlar. Aşının kimlere yapılması gerektiği, yaş grubu, cinsiyet ve sağlık durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterir. 9-26 yaş aralığındaki bireyler için önerilen aşı, enfeksiyon riskini azaltmakta önemli bir rol oynar. Özellikle cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı koruma sağlamak için aşı yapılması önemlidir. Bu sayede, HPV’nin neden olduğu sağlık sorunlarından korunmak mümkün hale gelir. Hpv aşısı Ankara ilinde pekçok klinikte yapılabilmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
30 Yaşından Sonra HPV Aşısı Yapılır mı?
Evet, 30 yaşından sonra da aşı yapılabilir, ancak etkinliği genç yaşlardaki kadar yüksek olmayabilir. Bağışıklık sistemi, yaş ilerledikçe aşının etkisine daha düşük yanıt verdiği için, 30 yaşından sonra aşı yaptırmak isteyenler bu durumu doktorlarıyla değerlendirmelidir. Özellikle cinsel yolla bulaşan HPV enfeksiyonlarına karşı kendini korumak isteyen bireyler, aşıyı yaptırabilirler. Ancak genellikle 26 yaş altı kişilerde daha etkili bir bağışıklık oluşturduğu kabul edilmektedir.
HPV Aşısı İçin Bakire Olmak Şart mı?
HPV aşısı için bakire olmak şart değildir. Aşı, bakire olsun ya da olmasın, cinsel yolla bulaşan HPV enfeksiyonlarına karşı koruma sağlar. Ancak aşının cinsel aktif olmadan önce yapılması, virüs ile karşılaşma riski düşük olduğu için daha yüksek koruma sağlamaktadır. Cinsel aktif bireylerde de aşının yapılması önerilmektedir; bu durumda, zaten enfekte olmamış HPV tiplerine karşı koruma sağlar.
HPV Aşısı Kim Yapar?
HPV aşısı, genellikle sağlık profesyonelleri tarafından yapılır. Hastaneler, aile sağlığı merkezleri ve özel klinikler bu aşıyı uygulayabilir.Aşı yapmak için bir sağlık profesyoneline başvurmak gerekir. Aşı, genellikle kol kasına enjekte edilerek uygulanır ve belirli bir doz programına göre yapılır.
HPV Aşısını Kim Buldu?
HPV aşısı, birçok bilim insanının katkılarıyla geliştirilmiş olsa da temel keşfi, Avustralyalı bilim insanı Ian Frazer ve ekibi tarafından yapılmıştır. 2006 yılında ilk kez piyasaya sürülen aşı, Ian Frazer’in araştırmaları sayesinde geliştirildi. Bu araştırmalar, rahim ağzı kanseri ve HPV ile bağlantılı diğer kanser türlerinin önlenmesinde devrim yaratmıştır.
HPV Aşısını Kim Reçete Eder?
HPV aşısı, genellikle aile hekimleri, jinekologlar, ürologlar ve çocuk doktorları tarafından reçete edilir. Aşının yapılması için bir reçete gerekip gerekmediği, ülkenin sağlık düzenlemelerine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Ancak birçok ülkede HPV aşısı reçetesiz olarak da yapılabilmektedir. Özel sağlık sigortası kapsamında aşının masrafları karşılanacaksa, reçete gerektirebilir.
Comments