İnsan Papilloma Virüsü (HPV) aşısı, özellikle rahim ağzı kanseri başta olmak üzere HPV kaynaklı hastalıkların önlenmesinde etkili bir yöntem olarak dünya genelinde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Ancak, toplumda aşısının güvenliği konusunda bazı endişeler ve yanlış algılar bulunmaktadır. Bu makalede, HPV aşısının tehlikeli olup olmadığı konusunu akademik çalışmalar ve istatistiksel veriler ışığında inceleyeceğiz.
Hpv Virüsü Tehlikeli Midir?
İnsan Papilloma Virüsü, dünya genelinde en yaygın cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan biridir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, aktif cinsel hayatı olan bireylerin yaklaşık %80'i yaşamlarının bir döneminde enfekte olmaktadır. HPV'nin 200'den fazla türü bulunmakta olup, bunlardan en az 14’ü kanserojen olarak sınıflandırılmaktadır.
Her yıl dünya genelinde yaklaşık 570.000 kadın, HPV'ye bağlı rahim ağzı kanseri tanısı alırken, bu kanser türü yılda yaklaşık 311.000 ölüme neden olmaktadır. Vakaların %85'i düşük ve orta gelirli ülkelerde görülmektedir, çünkü bu bölgelerde hpv tarama ve aşı programlarına erişim sınırlıdır.
HPV, rahim ağzı kanseri dışında da çeşitli kanserlere yol açabilir. Yüksek riskli HPV türleri (özellikle HPV-16 ve 18), genital ve oral bölgeleri etkileyen kanserlerle ilişkilidir. İşte HPV'nin neden olduğu diğer kanserler ve oranları:
Rahim Ağzı Kanseri (%99): Rahim ağzı kanserlerinin neredeyse tamamından sorumludur. Bu, HPV’nin kanserojen etkisinin en belirgin olduğu alandır.
Anüs Kanseri (%90): Özellikle HPV-16 türü, anüs kanserlerinin %90’ına neden olmaktadır. Bu kanser türü hem kadınlarda hem de erkeklerde görülebilir.
Orofaringeal Kanserler (%70): Baş ve boyun bölgesinde, özellikle boğazın arka kısmı ve bademciklerde gelişen orofaringeal kanserlerin %70’ine neden olmaktadır. Erkeklerde bu kanser türünün görülme oranı son yıllarda artış göstermektedir.
Vulva Kanseri (%40): Kadınların dış genital organlarında görülen vulva kanserlerinin %40’ı HPV enfeksiyonu ile ilişkilidir.
Vajina Kanseri (%70): Vajina kanserlerinin yaklaşık %70’inin nedenidir.
Penis Kanseri (%50): Erkeklerde nadir görülen bu kanser türünün yaklaşık %50'si HPV enfeksiyonundan kaynaklanmaktadır.
HPV Aşısının Güvenliği Hakkında Genel Durum
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve birçok uluslararası sağlık otoritesi, HPV aşısının güvenli olduğunu vurgulamaktadır. Örneğin, ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından yapılan araştırmalar, aşıların uygulandığı bireylerde ciddi yan etkilerin görülme oranının %0.003’ten daha düşük olduğunu belirtmektedir. Avrupa’da yapılan bir meta-analizde ise aşının yan etkilerinin genellikle hafif ve geçici olduğu (örn. enjeksiyon yerinde ağrı, hafif ateş) ve ciddi yan etkilerin son derece nadir görüldüğü tespit edilmiştir.
HPV aşısı yapılan bireylerin %95’inden fazlası herhangi bir yan etki yaşamazken, geri kalan %5’lik kısımda yalnızca hafif reaksiyonlar rapor edilmiştir. Ciddi yan etki oranı ise milyonda birkaç kişi düzeyindedir.
Akademik Çalışmalardan Elde Edilen Bulgular
HPV aşısı güvenliği ve etkinliği üzerine yapılan kapsamlı çalışmalar, aşının tehlikeli olmadığını açıkça ortaya koymaktadır:
2018’de The Lancet’te Yayınlanan Araştırma: 10 yıl boyunca yaklaşık 2 milyon birey üzerinde yapılan bu çalışmada, aşı ile ciddi yan etkiler arasında doğrudan bir bağ bulunamamıştır. Araştırmada, aşılanan bireylerde rahim ağzı kanseri gelişme oranı %90 oranında azalırken, ciddi alerjik reaksiyon oranı yalnızca milyonda 1 olarak rapor edilmiştir.
İsveç Sağlık Veritabanı Araştırması (2020): İsveç’te 600 bin kadın üzerinde yapılan çalışmada, aşı uygulanan bireylerde otoimmün hastalıkların veya nörolojik bozuklukların görülme sıklığında anlamlı bir artış gözlemlenmemiştir. Araştırmacılar, HPV aşısının genel sağlık riski oluşturmadığını vurgulamıştır.
Japonya’daki Retrospektif Çalışmalar: Japonya’da, aşı sonrası gelişen nörolojik semptomlar üzerine yapılan incelemelerde, bu semptomların büyük ölçüde psikolojik faktörlere dayandığı ve aşı ile doğrudan bağlantılı olmadığı ortaya konmuştur.
HPV Aşısının Yan Etkileri Nelerdir?
HPV aşısı, diğer tüm tıbbi ürünlerde olduğu gibi bazı yan etkilere yol açabilir. Ancak bu yan etkilerin çoğu hafif ve geçicidir. En yaygın yan etkiler şunlardır:
Lokal reaksiyonlar (%20-30): Enjeksiyon bölgesinde ağrı, şişlik veya kızarıklık.
Hafif sistemik etkiler (%5-10): Baş ağrısı, yorgunluk, hafif ateş.
Ciddi yan etkiler (%0.003): Anafilaksi gibi şiddetli alerjik reaksiyonlar, çok nadir görülür.
Bu veriler, HPV aşısının genel olarak güvenli bir profil sunduğunu göstermektedir. Ciddi yan etkiler çok nadir görülmekte olup, aşının sağladığı koruyucu etkiler göz önüne alındığında bu riskler oldukça düşüktür.
Toplumsal Yanılgılar ve Bilimsel Gerçekler
HPV aşısı hakkındaki yanlış bilgilendirmeler, aşının güvensiz olduğuna dair algılar oluşturabilir. Örneğin, bazı kişiler aşının kısırlığa neden olduğunu iddia etmektedir. Ancak, bu konuda yapılan geniş çaplı çalışmalar, HPV aşısı ile üreme sağlığı arasında hiçbir bağlantı bulunmadığını ortaya koymaktadır. 2018 yılında yapılan bir çalışma, HPV aşısı olan kadınların doğurganlık oranlarının, aşı olmayanlarla aynı olduğunu göstermiştir.
Ayrıca, aşının nörolojik hastalıklara yol açtığı iddiaları da bilimsel olarak çürütülmüştür. DSÖ ve Avrupa İlaç Ajansı (EMA), nörolojik semptomların aşı ile ilişkisinin olmadığını açıkça belirtmiştir.
HPV Aşısı ve Kanserden Korunma Oranları
HPV aşısının en büyük avantajı, rahim ağzı kanseri başta olmak üzere birçok kanser türüne karşı sağladığı korumadır. Yapılan araştırmalar, HPV aşısının:
Rahim ağzı kanserine karşı %90 oranında,
Genital siğillere karşı %99 oranında,
Diğer ilişkili kanserlere karşı %80’in üzerinde koruma sağladığını göstermektedir.
Bu yüksek koruma oranları, aşının halk sağlığı açısından ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır.
HPV Aşısı Güvenli mi?
Bilimsel veriler ve istatistikler, HPV aşısının tehlikeli olmadığını açıkça göstermektedir. Aşı, milyonlarca kişide uygulanmış ve ciddi yan etkiler son derece nadir olarak rapor edilmiştir. Öte yandan, rahim ağzı kanseri gibi ölümcül hastalıklardan korunmada aşının sağladığı fayda oldukça yüksektir.
HPV aşısı hakkındaki toplumsal endişeler genellikle yanlış bilgilendirmelerden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, bireylerin güvenilir kaynaklardan bilgi alması ve aşılanma konusunda bilinçli bir şekilde hareket etmesi büyük önem taşımaktadır. Sağlık profesyonelleri ve akademik çalışmalar, HPV aşısının güvenli bir profil sunduğunu sürekli olarak teyit etmektedir.
Sonuç olarak, HPV aşısının riskleri ile faydaları karşılaştırıldığında, aşının toplum sağlığı açısından büyük bir kazanım olduğu rahatlıkla söylenebilir. Unutulmamalıdır ki, aşı sayesinde kanserden korunma oranlarının artması, milyonlarca insanın hayatını kurtarma potansiyeli taşımaktadır. Bu nedenle, bilimsel kanıtlara dayalı bilgilendirme ile aşının önemi daha geniş kitlelere ulaştırılmalıdır.
Comments