HPV Testi Nasıl Yapılır? Kadın ve Erkeklerde HPV DNA Testi.

HPV (İnsan Papilloma Virüsü), cinsel yolla bulaşan en yaygın enfeksiyonlardan biridir ve özellikle rahim ağzı kanseri gelişiminde ana sebeptir. Bu nedenle HPV testi yaptırmak, hem kadınlarda hem de erkeklerde erken teşhis ve korunma açısından hayati öneme sahiptir. Bu makalede, HPV testi nasıl yapılır, erkeklerde test nerede yapılır, devlette test ücretsiz mi ve testin sonuçları kaç günde çıkar gibi en çok merak edilen tüm sorulara detaylı ve güvenilir yanıtlar bulacaksınız.

HPV Testi Nedir ve Neden Yapılır?

HPV testi, virüsün genetik materyalini (HPV DNA testi) tespit etmek amacıyla yapılır. Asıl amacı, yüksek riskli HPV tipleri (özellikle tip 16 ve tip 18 gibi kanser yapıcı türler) taşıyıp taşımadığınızı belirlemektir.

• HPV testi neden yapılır? Temel sebep, rahim ağzı kanseri taramasıdır. HPV ve smear testi (Pap smear ve HPV testi farkı önemlidir) birlikte kullanılarak kadınlarda kanser öncesi lezyonların erken tespiti hedeflenir.

• HPV testi kimlere yapılır? Tarama genellikle 25 yaş ve üstü kadınlara yapılır (25 yaş altı için rutinde önerilmez, ancak atipik smear sonuçları veya siğil varlığında yapılabilir). Erkeklere rutinde yapılmaz, ancak siğil varlığında veya partnerin yüksek riskli taşıyıcı olması durumunda gerekli olabilir.

HPV Testi Nasıl Yapılır? (Kadınlar ve Erkekler İçin)

Testin yapılma şekli cinsiyete göre farklılık gösterir:

1. Kadınlarda HPV Testi Nasıl Yapılır?

Kadınlarda test, genellikle smear testi ile aynı anda yapılır.

• Jinekolog tarafından vajinaya spekulum yerleştirilerek rahim ağzından özel bir fırça yardımıyla sürüntü alınır.

• Bu işlem genellikle sadece birkaç saniye sürer ve ağrılı mıdır sorusunun cevabı, hafif bir rahatsızlık hissi dışında can acıtmaz şeklindedir.

2. Erkeklerde HPV Testi Nasıl Yapılır ve Nerede Yapılır?

Erkeklerde HPV testi nerede yapılır sorusunun yanıtı biraz farklıdır. Rutin tarama yoktur. Erkeklerde, genellikle siğil olmadan yapılmaz. Eğer siğil varsa, lezyondan örnek alınır. Siğil olmayan erkeklerde penis başı, üretra veya anüs çevresinden sürüntü alınarak DNA testi yapılır.

HPV DNA Testi Kim Yapar, Nerede Yapılır ve Ücreti

HPV testi için hangi bölüm bakar ve devlette ücretli mi gibi maliyet soruları sıkça sorulur.

• Hangi Bölüm Yapar? Kadınlarda jinekolog (Jinekoloji) yapar. Erkeklerde ise bu konuda uzman jinekolog, ürolog veya cildiye doktoru tarafından yapılabilir. Acilde HPV testi yapılmaz, bu test uzmanlık gerektiren bir testtir.

• Devlette Ücretli Mi? Human papilloma virüs testi devlette rahim ağzı kanseri ulusal tarama programı kapsamında belirlenen yaş aralığındaki (25 yaş ve üzeri) kadınlara ücretsizdir. Tarama kapsamında belirlenen kadınlara sağlık ocağında (Aile Hekimliği biriminde) yapılır. HPV testi Ankara ilinde henüz ücretsiz değildir, ücretli olarak yapılır.

• Özelde Fiyatı: HPV testinin özelde ne kadar olduğu hastane veya laboratuvara göre değişir. Özel hastane HPV testi fiyatı, taranacak Human papilloma virüs tipi sayısına ve kullanılan çeşidine göre farklılık gösterir. Özel sağlık sigortası nadiren karşılıyor olabilir.

HPV DNA Testi Zamanlaması ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

HPV testinin ne zaman yapılacağı oldukça önemli bir konudur.

• Adetliyken Yapılır Mı? HPV testi regl döneminde yapılmaz. Doğruluk oranını düşürür.

• Adetten Kaç Gün Sonra Yapılır? Human papilloma virüs testi, regl bittikten en az 3-4 gün sonra ve bir sonraki regl başlamadan önce yapılmalıdır.

• Test Öncesi Yapılması Gerekenler: Vermeden önce cinsel ilişkiden, vajinal duştan, fitil veya krem kullanımından 24-48 saat öncesinden kaçınılmalıdır. Aç karnına yapılması gerekmez.

• Enfeksiyon Varken Yapılır Mı? Aktif bir vajinal enfeksiyon varken yapılabilir ancak, doktorunuzun önerisiyle enfeksiyon tedavisi sonrasına ertelenebilir.

HPV DNA Test Sonuçları ve Güvenilirlik

HPV testi kaç günde çıkar, yanlış çıkabilir mi ve pozitif çıkarsa ne olur?

• Kaç Günde Çıkar? Sonuçlanma süresi laboratuvarın yoğunluğuna bağlıdır. Devlette ortalama 4 hafta sürebilir. Özel hastanede bu süre 7-10 güne düşebilir.

• Yanlış Çıkabilir Mi? Her tıbbi test gibi, teorik olarak yanlış çıkabilir (laboratuvar hatası, uygunsuz örnek alma). Ancak doğruluk oranı yüksektir.

• Pozitif Çıkarsa Ne Olur? Test pozitif çıkarsa düşük riskli veya yüksek riskli HPV tipleri (HPV 16, 18, 31, 33, 35, 45, 51, 52, 56, 59 vb.) taşıdığınız anlamına gelir. Bu, hemen kanser olduğunuz anlamına gelmez, ancak rahim ağzı kanseri riskiniz artmıştır. Doktorunuzun yakın takip ve tedavi protokolüne uymanız gerekir.

• Negatif Çıkarsa Ne Olur? Negatif çıkarsa düşük rsikli veya yüksek riskli HPV DNA'sının tespit edilmediği anlamına gelir. Rutin tarama aralıklarına göre HPV testi kaç yılda bir yapılmalıysa o sürede tekrar yapılır.

Ek Testler ve Özel Durumlar

Konu Başlığı	Detaylı Açıklama
Kanda	Hayır, HPV kan testi ile çıkmaz. Test için sürüntü örneği gereklidir. Kanda sadece antikorlar aranabilir, ancak bu tanı için kullanılmaz.
Ağız/Boğazda	Ağız HPV testi veya boğazda HPV testi, oral cinsel ilişki sonrası riskli durumlarda özel sürüntü testi ile yapılabilir. Rutin bir uygulama değildir.
Evlenirken	Evlenirken testi yapılmıyor veya evlilik öncesi testi zorunlu değildir. Ancak her iki partnerin de gerekli görmesi halinde özel olarak yapılabilir.
Çocuklarda	Çocuklara HPV testi cinsel istismar şüphesi veya genital bölgede siğil varlığı gibi özel durumlar dışında yapılmaz.
Rahim Alındıktan Sonra	Rahim alındıktan sonra test bazı durumlarda yapılır. Rahim alınsa bile HPV vajina, anüs veya ağız gibi diğer bölgelerde bulunabilir ve bu bölgelerden sürüntü alınarak test yapılabilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Erkeklerde HPV DNA testi nasıl yapılır ve hangi bölüm bakar?

Erkeklerde rutin tarama olarak yapılmaz. Şüpheli lezyon veya siğil varlığında, penis, üretra veya anüs çevresinden sürüntü alınarak DNA testi yapılır. Test için Jinekoloji, Üroloji veya Cildiye bölümlerine başvurulması gerekir.

Kadınlarda HPV testi ne zaman ve hangi aralıklarla yapılmalıdır?

Ulusal tarama programı kapsamında genellikle 30 yaş ve üzeri kadınlara uygulanır. Test, adet dönemi dışında yapılır. Sonucu negatif çıkan kadınlarda, tarama aralığı genellikle beş yıldır.

HPV DNA testi devlet hastanelerinde ücretsiz mi, yoksa ücretli mi?

Rahim ağzı kanseri tarama programı dahilinde, belirlenen yaş aralığındaki kadınlar için devlet hastanelerinde ve sağlık ocaklarında ücretsizdir. Rutin tarama dışındaki istekler veya erkekler için genellikle ücretlidir.

HPV testi sonucu kaç günde çıkar ve güvenilirliği nedir?

Sonuçların çıkma süresi laboratuvarın yoğunluğuna bağlı olarak devlette 4 hafta, özel laboratuvarlarda ise daha kısa sürede (7-10 gün) belli olabilir. HPV DNA testlerinin doğruluk oranı oldukça yüksektir, bu nedenle güvenilir kabul edilir.

Smear testi ile HPV DNA testi aynı şey midir, aralarındaki temel fark nedir?

Hayır, aynı değildir. Smear testi (Pap smear), rahim ağzı hücrelerindeki anormal değişiklikleri inceler. Test ise bizzat virüsün genetik materyalini (DNA) tespit etmeye odaklanır. Çoğu tarama programında bu ikisi birlikte yapılır.

HPV testi pozitif çıkarsa hemen kanser oldum anlamına mı gelir?

Hayır. Testin pozitif çıkması, vücudunuzda yüksek riskli HPV tiplerinden birinin (özellikle Tip 16 veya 18) bulunduğu anlamına gelir. Bu, kanser riskinin arttığını gösterir, ancak hemen kanser olduğunuz anlamına gelmez. Doktorunuz, yakın takip ve gerekli görürse tedavi planlayacaktır.

Test yaptırmadan önce dikkat edilmesi gerekenler nelerdir? Adetliyken yapılır mı?

Test yapılmadan önceki 24-48 saat içinde cinsel ilişkiden, vajinal duştan veya fitil/krem kullanımından kaçınılmalıdır. Adet (regl) döneminde yapılmaz; kanama bittikten sonra en az 3-4 gün beklenmesi gerekir.

Evlenirken HPV testi yaptırmak zorunlu mudur?

Hayır, evlenirken yasal olarak yaptırma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak cinsel yolla bulaşan hastalık riskini bilmek adına, çiftlerin isteğe bağlı olarak yaptırmaları önerilebilir.

HPV testi acıtır mı ve kanda yapılabilir mi?

Kadınlarda sürüntü alma işlemi hafif bir rahatsızlık hissi verebilir, ancak genellikle ağrılı değildir. HPV DNA kanda yapılamaz; virüsün genetik materyalini tespit etmek için rahim ağzından veya şüpheli lezyonlardan sürüntü örneği alınması gerekir.

Çocuklarda HPV testi hangi durumlarda ve nasıl yapılır?

Çocuklarda rutin olarak yapılmaz. Genellikle cinsel istismar şüphesi veya genital bölgede belirgin siğil varlığı gibi özel ve istisnai durumlar söz konusu olduğunda yapılır. İşlem, yine sürüntü alma tekniğiyle gerçekleştirilir.